niedziela, 28 lutego 2016

Śmignąwszy: japoński prom kosmiczny

Szukając następcy Madzi brałem pod uwagę również vany. Wiadomstwo: tatuś, który doceni łatwy montaż dziecięcia w foteliku umożliwiony przez odsuwane drzwi, do tego sprzętotargacz, dla którego im więcej przestrzeni tym lepiej. Pomysły miałem najróżniejsze - od Hyundaia Santamo po Fiata Scudo w osobowej wersji (nie, nie żartuję; gdyby trafił się sprawny benzyniak, najlepiej z LPG, mieszczący się w moim budżecie, zdecydowanie wziąłbym go podówczas pod uwagę), w chwili desperacji oglądałem nawet Daihatsu Gran Move, ale największe moje pożądanie, no, może ex aequo z Pontiakiem Trans Sportem, budziła futurystyczna Japonka z lat 90.: Toyota Previa.

Previa pierwszej generacji podobała mi się praktycznie od zawsze. Połączenie wychwalanej pod niebiosa niezawodności z dziwaczną konstrukcją (silnik pod podłogą to dopiero początek) i kosmiczną stylistyką jest czymś, co w naturalny sposób przemawia do mnie, i to od razu. Odkąd pamiętam uznaję ten model za murowanego (choć nieoczywistego) kandydata na klasyka już w niedalekiej przyszłości. W zasadzie, ze względu na rok prezentacji (1990) już nim jest - pisałem zresztą o tym swojego czasu

Kilkukrotnie jechałem Previą jako pasażer, doceniając ogrom miejsca w środku. Nigdy wcześniej jednak nie dane mi było zasiąść za jej kierownicą. Aż do teraz, gdy w Previę Raz wyposażył się mój kolega, zresztą też basista (w przeciwieństwie do mnie wyśmienity).

I to jako swój pierwszy samochód.


Na pierwszy rzut oka widać, że jest to kobyła. Długość 475 centymetrów niby nie powala (Skanssen jest dłuższy), ale w połączeniu z szerokością i wysokością zaczyna już robić wrażenie. Pękata sylwetka Previi poza sporymi rozmiarami imponuje też mocno futurystyczną formą. Zresztą jest to ciekawostka - awangardowe kształty zazwyczaj szybko się starzeją, a zaprezentowana 26 lat temu Toyota nadal prezentuje się świeżo i ciekawie. Jasne, brak jej tak modnych obecnie ostrych, agresywnych niczym mydło przetłoczeń, ale wygląd zadbanego egzemplarza nie dość, że nie razi, to jeszcze potrafi wzbudzać ciekawość.

Jaktajmer? No ba.


Pokaźne rozmiary i specyficzne proporcje z króciutkim przodem obiecują dużo miejsca w środku. I zaiste, obietnica owa spełnioną zostaje. Do tego, dzięki cienkim przednim słupkom i ogromnej powierzchni przeszklonej, widoczność jest wręcz fantastyczna. Nie ma problemów z wyczuciem wymiarów auta. Nie przeszkadza w tym nawet wspomniany już króciutki przód, którego zupełnie nie widać przez gargantuiczną szybę.

Niestety, nieco gorzej jest z jakością wykonania wnętrza.


Pierwsza Previa była konstruowana głównie z myślą o rynku amerykańskim. I to, niestety widać. A bardziej czuć - szczególnie pod palcami. Plastiki są najzwyczajniej w świecie badziewne. Nie, nie wszystkie, choć jakość wykonania boczków drzwi (a szczególnie ich mocowania, co uwidoczniło się w tym konkretnym egzemplarzu) nie za bardzo chce powalać na kolana. Jednak to konsola środkowa jest najgorsza. Tworzywo, z którego została zrobiona, jest bardzo specyficzne - występuje w każdym amerykańskim samochodzie z przełomu lat 80. i 90. (przynajmniej w każdym, w którym kiedyś siedziałem, a siedziałem w paru) i kojarzy się z tanimi budzikami. Tapicerka również nie budzi szczególnych zachwytów.

Na szczęście Previa nadrabia wspomnianą już przestrzenią oraz ciekawą stylistyką. Również zegarów. Do dziś pamiętam moje zdziwienie, gdy siedząc w drugim rzędzie japońskiego vana patrzyłem na prędkościomierz i obrotomierz zastanawiając się, jakim cudem dość długie wskazówki mieszczą się w obudowie, gdy docierają do szczytu mocno spłaszczonych wskaźników.


Właśnie, drugi rząd.

Previa w standardzie wyposażona była w trzy rzędy siedzeń. I choć w tym egzemplarzu aktualnie zamontowane są tylko dwa, z doświadczenia wiem, że w żadnym z nich nie brakuje miejsca. I, co ważne dla każdego rodzica, odsuwane odrzwia gwarantują doskonały dostęp do fotelika i brak problemów z zapięciem latorośli w pasy. Zastrzeżenia można mieć jedynie do nieco zbyt pionowo ustawionego oparcia (na szczęście samo siedzenie jest dość wygodne) i do faktu, że tylne drzwi mieszczą się tylko z prawej strony, jak to zazwyczaj miało miejsce w vanach z tamtych lat. Za to ilość miejsca... Powiem tak: w Previi pierwszej generacji można z tyłu wyprowadzać psa na spacer.

Tylko warto mieć łopatkę i zestaw woreczków.


No dobra, ale po co muzyk kupuje vana?

Otóż muzyk kupuje vana, gdyż albowiem bagażnik. A tutaj w tej kwestii jest naprawdę grubo.

Nawet przy gdy zamontowane są wszystkie trzy rzędy siedzeń, pozostaje przestrzeń wystarczająca na zmieszczenie basu w poprzek. Albo trzech. Albo pięciu. Oczywiście na płasko, jeden na drugim (w którym to przypadku serdecznie doradzam, by na dół szły basiwa w futerałach a na górę w pokrowcach). Wejdzie również głowa (nawet stary lampiak) i paczka (nawet dwie, no chyba, że to lodówka 8x10), co oczywiście ograniczy ilość miejsca dostępnego dla basów, ale wciąż zostanie miejsce na 2-3 wiesła. 

Z tym że właściciel tego egzemplarza wymontował dwa tylne fotele, pozostawiając dwa rzędy siedzeń i...


To zdjęcie nie do końca oddaje ogrom dostępnego miejsca. Bagażnik Previi w pięcioosobowej aranżacji wnętrza to jaskinia. Kilka basów, głowa i paczka 4x10? Bez problemu. Ze dwie gitary i pół-stack Marshalla? Oczywiście. Klawisze w futerale? Nie ma sprawy. Średniej wielkości zestaw perkusyjny? No jasne.

Tak, naraz.

Oczywiście żadna przestrzeń nie jest nieskończona i jeśli gitarzysta będzie upierał się przy wzięciu dwóch paczek oraz ogromnego racka z preampem, końcówką mocy i efektami, zaś bębniarz dyponuje zawieszonym na ramie zestawem a'la Neal Peart, potrzebny będzie już Sprinter, i to przedłużony. Ale na niewielkie koncerty lub dla chałturbandu liczącego nie więcej niż 5 osób Previa jest perfekcyjna.

Wiadomo jednak, że na każdą sztukę trzeba dotrzeć, nie umęczywszy się przy tym zanadto. W tej  zaś kwestii minivan Toyoty jest niezły, jednak do ideału nieco mu niestety brakuje.

Pierwsze, co zwraca uwagę po zajęciu miejsca za kierownicą, to wysoka pozycja. Owszem, jest to cecha typowa dla vanów, ale w pierwszej Previi pozycja jest szczególnie wysoka, gdyż... siedzimy na silniku. Tak - czterocylindrowy, 136-konny benzyniak (w tym przypadku zagazowany) o pojemności 2,4 litra znajduje się pod podłogą auta. Take rozwiązanie ma sporo zalet, jak choćby doskonałe wykorzystanie przestrzeni czy obniżenie środka ciężkości, ale też nie brakuje mu wad. Jedną z nich jest utrudniona obsługa (dodatkowo skomplikowana pociesznymi rozwiązaniami jak np. poprowadzony do przodu wał napedzający osprzęt), inne zaś wpływają na komfort jazdy poprzez brak możliwości opuszczenia fotela poniżej pewnego, dość wysokiego poziomu, czy choćby hałas. W Previi siedzi się jak w dostawczaku i jest też podobnie głośno. Do tego dość sztywne resorowanie (co niektórzy ponoć lubią, ale nie zajmujemy się tu tematyką masochizmu) sprawia, że japoński van jawi się jako niezbyt komfortowe jeździdło. Oczywiście należy wziąć poprawkę na to, że jechałem niemalże na pusto - jedynie z ważącym może połowę tego, co ja, właścicielem na prawym siedzeniu i jednym z jego basów w bagażniku. Niewykluczone, że po zalogowaniu w środku rodzinki z bagażami (lub zespołu ze sprzętem) wygoda znacznie wzrośnie.

Żadna z powyższych cech nie była tą, która irytowała mnie w Previi najbardziej. Ta zaszczytna rola przypadła brakowi jakiegokolwiek sensownego podparcia dla lewej stopy. Niestety, w dużej mierze wynika to z rozplanowania całego samochodu - fotele kierowcy i pasażera są dużo bliżej przedniej osi, niż w zwykłym aucie, i choć siedzi się wyżej, nadkole jednak wnika do wnętrza w miejscu, które uniemożliwia sensowne umieszczenie takiego podparcia. Żeby oprzeć stopę na nadkolu (pozbawionym zwyczajowej płaskiej powierzchni) należy bardzo mocno, niewygodnie podkurczyć lewą nogę. Wygodnie wyciągnąć odnóża też nie bardzo jest jak - również z powodu tego nieszczęsnego nadkola. Między innymi dlatego gdybym kiedykolwiek chciał kupić Previę Raz zdecydowanie szukałbym wersji z automatyczną skrzynią.

A także dlatego, że w wersji z automatem wajcha znajduje się przy kierownicy. Miłość.

W odmianie z manualną skrzynią dźwignia umieszczona jest tradycyjnie między fotelami (w przeciwieństwie do bardzo nietradycyjnie umieszczonej dźwigni hamulca ręcznego, która znajduje się przy lewych drzwiach) i chodzi... tak sobie. Szczególnie dwa pierwsze biegi nieco haczą, zaś wrzucanie wstecznego wymaga sporej koncentracji. I cierpliwości. Również do obsługi sprzęgła potrzebne jest wyczucie - łapie ono dość ostro, mniej więcej w połowie skoku pedału, co sprawia, że ruszanie i przerzucanie na dwójkę bez żenującego "kangurka" udaje się dopiero za którymś razem.

Po przyzwyczajeniu się do tych idiosynkrazji Previę prowadzi się jednak całkiem przyjemnie - samochód jest dość zwrotny, manewrowanie dzięki fantastycznej widoczności jest dziecinnie proste, do tego silnik bardzo żywo reaguje na polecenia wysyłane przez prawą stopę i choć dynamika nie powala (wszak to spora, niezbyt lekka kobyła), nie można narzekać na ślamazarność. Do pozycji za kierownicą przyzwyczaiłem się po kilku minutach, wygodny fotel rekompensował niedoskonałości zawieszenia, zaś spory hałas może tak naprawdę razić tylko kogoś, kto przyzwyczaił się do dużo cichszych samochodów. Do tego świadomość, że gdy trzeba, możesz przewieźć wszystko, co chcesz, działa uspokajająco - tak samo, jak pewność, że po drodze nic się nie zepsuje.


Podsumowanie, czyli zady i walety:

Toyota Previa pierwszej generacji to specyficzny, wymagający przyzwyczajenia wynalazek: dość głośny, nie tak wygodny, jak można oczekiwać po rodzinnym vanie i zaskakujący paroma niedociągnięciami, ale mimo tego budzący sympatię dzięki świetnej przestronności i funkcjonalności oraz imponujący niezawodnością. Do tego, mimo sporego udziwnienia konstrukcji ogarnięci mechanicy zazwyczaj nie mają problemu z podejmowaniem się grzebania przy tym modelu. Czy zatem kupiłbym Previę? Dla siebie chyba jednak raczej nie, ale dla zespołu - zdecydowanie rozważyłbym.

Tylko zdecydowanie szukałbym automatu.

Plusy:
  • fantastyczna przestronność
  • gigantyczny bagażnik
  • świetna widoczność
  • trwałość i niezawodność
  • dobra współpraca silnika z instalacją LPG
  • materiał na klasyka
  • oryginalność i ogólna fajność
Minusy:
  • brak podpórki pod lewą nogę
  • niezbyt komfortowe zawieszenie (przynajmniej bez załadunku)
  • hałas we wnętrzu
  • kiepskie wykończenie kabiny
  • nieco utrudniona obsługa (na szczęście wielu mechaników zna ten model i nie boi się go)
Co nią wozić:
Właściciel wozi nią swoje bardzo zacne basiwa - Rickenbackera 4003 i piątkę-Frankensteina (korpus Maruszczyka plus grafitowy gryf Statusa) oraz kontrabas elektryczny. Ale tak naprawdę Previa jest świetnym wyborem dla całego zespołu - i do tego głównie służy ten konkretny egzemplarz. Sam też używałbym jej właśnie do tego celu. Do wożenia basów i okazjonalnego podrzucania bębniarza ze sprzętem wolę jednak Volvo.

25 komentarzy:

  1. Daję lajka za użycie słowa "idiosynkrazja".

    A scudo to bardzo dobry wóz, tylko bardzo trudno u nas o benzynę, a dizle, choć niezłe, dobijają już pewnie do pół miliona km. W końcu nie kupuje się takiego scudo, żeby robić 10kkm rocznie.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. To jedno z moich ulubionych słów. Nie poradzę. Takie upodobania to z kolei moja idiosynkrazja.

      A co do Scudo - wiem, że diesle są przyzwoite i dużo częściej spotykane, ale a) klimat robi się antydieslowski, b) klimat sensu stricto też ich nie lubi. I nie, nie muszę być konsumentem bezglutenowych pierożków nieświadomym rejonów ich naturalnego występowania, by brać to pod uwagę.

      Usuń
    2. Prawda. Jechałem nie tak dawno Scudo do Włoch i z powrotem w 6 osób + bagaże. Jakieś 4 tyś km w 10 dni i samochód rewelacja. A zbierał się prawie jak osobówka

      Co do Previi, to stała taka przy mojej drodze do pracy na tablicach z Irlandii. Miała fajny patent, duże lusterko na wysięgniku przymocowane nad tylną szybą żeby ułatwić cofanie. Nawet jakieś zdjęcie telefonem zrobiłem, tylko nie mogę teraz go znaleźć.

      Usuń
  2. Trzy lata temu widziałem w Sydney takie coś:
    http://www.thetraveltester.com/wp-content/uploads/travel-experience-spaceships1.jpg
    i z tego co widzę, nadal można je wypożyczać.

    OdpowiedzUsuń
  3. Ale jazda! Właśnie wyguglałem, że na rynek japoński produkowano Previę o 7 cm węższą i 11 cm krótszą niż modele z USA/Eur/Aus. Ze względów podatkowych oczywiście. O tutaj wyguglałem:
    https://en.wikipedia.org/wiki/Toyota_Previa

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Panie. To ja taką na Pradze odłowiłem. Z kierą z prawej, oczywiście.

      O, tu: http://bass-driver.blogspot.com/2014/07/spacerkiem-i-rowerkiem-prawobrzeze.html

      Usuń
    2. Rzeczywiście! No i była okazja zmierzyć ją centymetrem krawieckim, czy jest naprawdę węższa i krótsza.

      Usuń
    3. U siebie na prowincji, w Opatowie dorwałem kiedyś Estimę Eminę, w dodatku 4x4. Od razu pomyślałem: Previa, ale jakaś dziwnie mała
      http://i67.tinypic.com/2m637k9.jpg
      http://i64.tinypic.com/2m7vt3n.jpg

      Previa II mi się jednak bardziej widzi, bardzo proszę z awtomatem. Po przesiadce z Audi 80 B4 do Laguny Raz faza Dwa człowiek przyzwyczaił się szybciutko do komfortu i chce wincyj ;)

      Usuń
  4. Dalsza rodzina miała swego czasu Toyotę Sienę II gen czyli następcę Previi w USA. Oczywiście nie była tak retrofuturystyczna ale i tak fajne wozidło. Dwie kanapy weszły na tył nawet kiedyś.
    A pierwsza Previa i Trans Sport/Lumina/Silhouette to jest mistrzostwo designu. Ponieważ nie potrzebuje to minivanom mówię chwilowo nie, ale taką Toykę albo Pontiaca to bym przygarnął.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. I oba są jaktajmerami, zresztą były w zestawieniu.

      Ależ bym się przejechał Trans Sportem, Matko Bosko Kochano.

      Usuń
    2. Jak powiedział pewien polski komentator na Targach Poznańskich: "Pontiac Trans Sport, jak sama nazwa wskazuje służy do transportu".

      Usuń
  5. Pamiętam w pierwszej połowie lat 90-tych jak oglądaliśmy z ojcem to auto w autokomisie - robiło piorunujące wrażenie. Ojciec się strasznie podpalił, ale cena była taka, że trzeba by wydać wszystkie rodzinne oszczędności i jeszcze trochę pożyczyć. Koniec końców, po kilku nieprzespanych nocach, skończyło na dwa lata starszym Aerostarze, który był o połowę tańszy.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. A teraz wystarczy na taką równowartość 2 średnich pensji brutto.

      A Aerostar raczej nie jest tak niezawodny jak benzynowa Previa (bo - ztcw - z dieslami bywało różnie), ale to i tak twarde żelazo. Zresztą dobrze mi się kojarzy - w 1997 byłem po raz pierwszy na koncercie Janerki. Zahaczyłem go potem celem autograf, co skończyło się tym, że gadaliśmy przez jakieś 2 godziny. Pod koniec poprosił mnie, żebym pomógł mu załadować sprzęt do samochodu, na co ochoczo przystałem. Samochodem, którym przybył jego zespół, okazał się właśnie Aerostar.

      Usuń
  6. Rickenbacker 4003 - numerek niżej od legendy :) Miałeś może okazję na nim grać? Jak w ogóle zapatrujesz się na tę firmę? Czy to jest taka średnia półka, czy też wyższa? Pytam, bo w Twoim zestawieniu basów pt. "CHCĘ NATYCHMIAST SPRZEDAM NERKĘ", z tego co pamiętam, Rickenbackera nie było, a zaciekawiła mnie ta manufaktura ze względu na konotacje z Wiadomo Kim.

    Co do Toyoty - gargantuiczna. Gdybym miał piątkę dzieci, z miejsca kupiłbym takie auto.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Miałem okazję. Na tym, paru innych i kilku dobrych, japońskich kopiach. Lubię. BARDZO.

      Usuń
  7. - No tak (nie zaczyna się zdania od 'no') - bas (Maruszczyk-Status) dopasowany do wozidła.
    - Aerostar w dizlu? Masz na myśli Kia Carnival?
    - Co do lewej nogi/skrzyni biegów - ktoś mądry mi kiedyś powiedział coś takiego: "nigdy, ale to przenigdy nie kupuje się amerykańskich samochodów w manualu. Oni tego nie ogarniają i nie ma prawa działać!".

    OdpowiedzUsuń
  8. parę lat temu ja również brałem pod uwagę ten model i generację podczas poszukiwań rodzinnego wozidełka, ale ponieważ większość prac przy samochodzie wykonuję samodzielnie to zrezygnowałem z racji silnika pod podłogą - za mały skil, za mało miejsca w garażu. padło na galaxy 2.0 nopb + intalacja LPG. przez 6 lat eksploatacji raz jedynie rozrusznik padł, ale na szczęście za 20 razem odpalił i na pochybel tuvowi wjechałem na kanał :).

    dla mnie previa ma jeden genialny ficzur - przesuwne drzwi, dlatego bardzo interesuje się II generacją, z silnikiem z przodu. no i naprrrawdę dobrze wygląda.

    OdpowiedzUsuń
  9. fajny samochod, zazdraszczam przejazdzki, tylko szkoda ze nie w automacie.
    tez bym sobie chetnie taka kupil, ale tez wszystko sam naprawiam i nie lubie sobie tak utrudniac zycia, szczegolnie ze nie mam kanalu, w zwiazku z czym raczej wolal bym Trans Sporta, Aerostara lub Voyagera (byle nie 2.5TD)

    OdpowiedzUsuń
  10. E, narpiew se kupił prawie balerona, a teraz zachwyca się protezą wojadżera. :)

    Ale celujesz w dobre stronę. :)

    OdpowiedzUsuń
  11. Szymek Anakin16 marca 2016 13:01

    Jeżdżę Previą od 1993 bodajże roku, miałem pierwszy wypust z sierpnia'91, obecnie '00 sierpień ostatni wypust. Też jestem basistą, wozimy się z całą kapelą od lat. Po przeczytaniu artykułu, żeby nie zdjęcia, myślałem, że opisywana jest Nysa w wersji eksportowej, albo inny wóz Drzymały. To jest auto skonstruowane dla wszystkich muzyków, od tych przez małe "m" do tych przez duże "M". Przez tyle lat to wdzięczne autko nadal mnie cały czas zadziwia i to pozytywnie... i nie znalazłe jakiś sensownych wad! Nie ma gdzie nogi oprzeć?! No chyba tylko w przypadku, że kierujący nie posiada lewej nogi. Pan samnaprawiacz- co chcesz naprawiać?! To auto jest praktycznie bezawaryjne. Wymieniałem tłumik, amory tył (zabieramy dość sporą przyczepę z dużym nagłośnieniem i oświetleniem) i tulejkę stabilizatora. Fakt trochę czasu zabierze wymiana świec, ale świece nawet przy gazie wymienia się raz na sto lat. Spalanie: 12l gazu na 100km. 2 szyberdachy, błyskawicznie rozkładany 3 rząd siedzeń, obrotowe fotele kapitańskie, i lodówka na pokładzie! Tym autem się nie jedzie tylko płynie, a prowadzenie porównywalne jest do pilotowania dużego pasażera! Zastanawiam się cały czas, co zrobię jak przyjdzie czas zmienić wózek?! Previa 2 już nie jest taka, a na Estimę to raczej w tym wcieleniu nie będzie mnie stać.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Bezawaryjność - fakt. Znam dwóch mechaników, którzy jeżdżą Previami I. Oba egzemplarze mają nalatane jakieś kosmiczne przebiegi a obaj panowie nie mogą się nachwalić. Ten egzemplarz raz stanął na skrzyżowaniu, ale była to wina akumulatora.

      Przestrzeń i ładowność - bezdyskusyjne. Dla zespołu to genialna bryka.

      Zawieszenie - niestety nie tak wspaniałe, jak piszesz, ale może to kwestia egzemplarza.

      Brak podparcia dla lewej nogi jest niestety faktem. No chyba, że lubisz ją podkurczać. Podobny problem, co ciekawe, mają terenówki, którymi miałem okazję się bujnąć - Jeep Wrangler i stary Land Cruiser.

      Usuń
  12. Z tym zawieszeniem, to po pierwsze wiadomo, że dużo zależy od jego stanu. A po drugie - Previa występowała w dwóch wersjach zawieszeniowych: z niezależnym tylnym zawieszeniem oraz z bardziej "transportowym" sztywnym mostem. Być może więc tutaj opisywany egzemplarz ma sztywny most, który zbliża go bardziej do furgona, a kolega wyżej komentuję wersję stricte bardziej osobową, z niezależnymi wahaczami.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Nie - zawias niezależny, zresztą niedawno musiał przejść poważną naprawę z tytułu przydzwonienia bokiem felgi w krawężnik. Przy okazji wyszło, że to jakaś wyjątkowo rzadka odmiana, do której półosi trzeba było szukać w okolicach Jowisza.

      Usuń
  13. Też jestem muzykiem i także ujeżdżam Prevke I. Mam ją od ośmiu lat i w zasadzie poza kwestiami eksploatacyjnymi, nie działo się tu nic. Mam to szczęście iż posiadam wersję z automatem. I choć rozglądam się za nowym (fabrycznie) autem, to po przeczytaniu powyższego artykułu/recenzji, obudziły się we mnie wątpliwości co do potrzeby zmiany :) Nie widzę obecnie na rynku samochodu (kombivan typu Caddy Maxi, Doblo Maxi), który zbierałby same pochlebne opinie. Więc nie wiem czy byłaby to dobra zmiana. Choć niektórzy mówią, że "nowy to zawsze nowy". Wiem jedno - takich aut jak poczciwa Previa nie ma co oczekiwać. To se ne wrati...

    OdpowiedzUsuń